Mụn bọc (Acne conglobata) là loại mụn trứng cá hiếm thấy nhưng biểu hiện trầm trọng hơn so với các dạng mụn khác. Các ổ áp xe sâu dưới da có thể liên kết với nhau, tạo sẹo hay gây biến đổi khuôn mặt nếu không cứu chữa đúng cách. Đọc bài viết dưới đây để biết thêm về kiến thức hữu ít của vấn đề này nhé!
1. Mụn bọc là gì?
Mụn bọc là biểu hiện mụn viêm lớn, sần và có nốt mụn (nốt nang). Những nốt mụn phát triển sâu dưới da, phát tán và có kích thước lớn. Mụn bọc cũng có thể lây lan nung mủ và có thể gây áp xe, các ổ áp xe có thể thông nhau và hình thành ổ to hơn.
Dù mụn bọc được xem là một biểu hiện da liễu nguy hiểm, các giải pháp cứu chữa y tế có thể giúp xử lý mụn, giảm nguy cơ bị sẹo. Người có bệnh lý da liễu cần đi khám da liễu để có hướng xử lý phù hợp với biểu hiện mụn bọc.
Các chỗ mụn bọc hay mọc: ở trên vai, ngực, cánh tay trên, mông, mặt và đùi.
2. Đặc điểm các loại mụn bọc thường gặp
Mụn bọc có biểu hiện là các nốt mụn sưng đỏ, cứng xung quanh, nhân mụn có dịch màu vàng hoặc trắng, mủ, đụng vào đau, dễ vỡ và để lại vết thâm lâu.
Mụn bọc được xếp loại theo mức nhẹ, trung bình hay nặng. Bên cạnh đó, mụn cũng được chia theo nét đặc trưng, biểu hiện của mụn, gồm có:
- Mụn bọc có nhân: Thường xuất hiện từng cục lớn, không có đầu trắng; cảm nhận cứng và đau khi sờ vào. Cứu chữa không đúng cách, mụn sẽ lan rộng ra vùng da xung quanh và dễ bùng phát.
- Mụn bọc không nhân: Trái lại với mụn có nhân, mụn bọc không đầu (không nhân) có hình thù cục u lớn, không có đầu trắng; cứng, cộm và đau nhức khi sờ vào, nhất là khi mụn ở trạng thái sưng to.
- Mụn bọc bị chai: Biểu hiện dễ biết là nhân mụn khô cứng, nốt mụn màu đen; khiến da không đều màu, mất thẩm mỹ.
- Mụn bọc có mủ: Ban đầu chỉ là nốt sần cứng, sau đó mưng mọng kèm cảm nhận đau nhức. Khi mụn vỡ, dịch tiết ra bao gồm có mủ và máu. Loại mụn này dễ để lại vết thâm, sẹo rỗ.
- Mụn bọc có dịch: Là triệu chứng chứa dịch lỏng bên trong gồm có mủ và máu. Mụn bọc nước thường phát triển ở mí mắt, quanh miệng, mép, vành môi…
- Mụn bọc có máu: Hình dáng dễ nhận biết là những nốt mụn to tròn, bên trong chứa mủ và máu, đầu mủ trắng tròn.
- Mụn bọc đầu trắng: Mụn bọc đầu trắng khá giống với mụn sữa ở trẻ nhỏ, thường mọc ở các vùng chữ T như trán, mũi, má, cằm; lưng, vai… Mụn nổi lên từ hiện tượng giữa vi khuẩn và những tế bào miễn dịch vây quanh bởi mô viêm đỏ.
3. Giai đoạn hình thành của mụn bọc
Bước 1: Mụn trứng cá bị vi khuẩn làm tổn thương, phát triển thành mụn bọc, kích thước nhỏ.
Bước 2: Mụn sưng to, sau nổi lên nhân, chứa dịch mủ có màu trắng hoặc vàng.
Bước 3: Mụn chín và vỡ ra có thể sẽ kèm theo máu.
4. Yếu tố gây mụn bọc
Những yếu tố được phân tích gồm:
- Do cơ thể triệu chứng quá mức với vi khuẩn Propionibacterium acnes và gây ra tình trạng viêm nhiễm nguy hiểm.
- Mụn bọc hay gặp ở nam giới, nhất là đàn ông da trắng và khoảng độ tuổi 20 – 30. Mụn bọc không dễ gặp ở phụ nữ và hiếm gặp ở trẻ em hoặc người lớn tuổi.
- Mụn bọc có khả năng hình thành do một nguyên nhân kích hoạt. Vì hay gặp ở nam giới nên testosterone được xem là nguyên nhân góp phần vào sự hình thành mụn.
- Người tập thể hình có sử dụng steroid đồng hóa (giúp cải thiện thể chất). Nếu hình thành mụn trứng cá nghiêm trọng và sử dụng steroid trong thời gian tập luyện, hãy thông báo cho bác sĩ biết điều này để có hướng giảm thiểu mụn bọc trứng cá hiệu quả tốt.
- Các yếu tố khác như hormone nội tiết androgen và thuốc kiểm soát tuyến giáp. Biểu hiện buồng trứng đa nang ở phụ nữ có thể là yếu tố tiềm ẩn. Mụn bọc cũng xuất hiện ở nam giới đã cứu chữa bằng testosterone và có thể phát triển sau cứu chữa.
- Mụn trứng cá thông thường có thể mang tính di truyền, đặc biệt là các dạng mụn trứng cá nặng như mụn bọc.
- Mụn bọc cũng thường phát triển ở những người có liên quan đến triệu chứng viêm tuyến mồ hôi có mủ và viêm da mủ hoại thư.
5. Phương pháp kiểm soát mụn bọc
- Bác sĩ da liễu sẽ xem xét các tổn thương và tiền sử gia đình có hay không mắc các bệnh về da hay triệu chứng viêm da.
- Các xét nghiệm đều có thể được nhìn nhận chỉ định như công thức máu để biết mức độ nhiễm trùng, soi da để biết triệu chứng da nhờn, các tăng sinh mạch máu và sắc tố da.
- Đối với việc xử lý, các giải pháp gồm giảm thiểu đơn thuần (không kê đơn), dùng thuốc hoặc phẫu thuật. Thế nhưng, các loại thuốc không kê đơn như axit salicylic hay các loại kem thuốc bôi không sử dụng với mụn bọc hay mụn trứng cá nốt nang vì chỉ kiểm soát các trên da.
Điều trị đơn thuần bằng thuốc bôi: Cứu chữa đơn thuần sẽ không hiệu quả đối với mụn bọc trứng cá. Do đó, bác sĩ da liễu khuyên nên kết hợp cùng thuốc uống để có kết quả tốt hơn.
Thuốc uống:
- Kháng sinh uống trị mụn.
- Những loại thuốc kháng viêm chống sưng non steroid.
- Thuốc trị mụn theo toa isotretinoin thường được dùng cứu chữa mụn bọc, hoạt động bằng cách chặn bã nhờn dư từ lỗ chân lông.
- Retinoids tại chỗ không hiệu quả bằng retinoids đường uống. Lưu ý, không dùng retinoid cho phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ.
- Các loại thuốc khác gồm: minocycline, tetracycline hoặc doxycycline. Không nên kết hợp tetracyclin với isotretinoin đường uống vì có thể gây biểu hiện tăng áp lực bên trong hộp sọ.
- Nếu không đáp ứng với các loại thuốc trên, dapsone hoặc infliximab, laser carbon dioxide (có hoặc không isotretinoin) có thể được chỉ định.
- Nếu mụn bọc tiến triển nặng không cải thiện với các phương pháp kiểm soát trên, một lựa chọn khác là bức xạ chùm bên ngoài.
- Phụ nữ bị mụn bọc trứng cá đang dùng thuốc tránh thai hoặc kháng androgen có thể nhận được công dụng giảm mụn.
- Testosterone hay những loại thuốc nội tiết tố chắc chắn có thể giúp ích cho việc kiểm soát mụn bọc.
Phẫu thuật cứu chữa sẹo
- Bác sĩ chuyên khoa da liễu có thể đề nghị phẫu thuật xử lý sẹo nếu mức độ nghiêm trọng; chỉ định sử dụng steroid giảm viêm.
- Cách thức ghép da có thể được áp dụng để xử lý sẹo bằng cách lấy các mô từ các vùng khác trên cơ thể lấp vào vùng bị ảnh hưởng.
- Cả hai phương pháp phẫu thuật và ghép da đều giúp giảm bớt sự tức tối và lo lắng về ngoại hình ở người có bệnh lý da liễu.
6. Chăm sóc da và phòng ngừa mụn bọc
Làm sạch vùng da trên mặt và toàn thân mỗi ngày bằng các sản phẩm sữa tắm, dầu gội dịu nhẹ. Với bề mặt da, rửa sạch bằng nước ấm và dùng sữa rửa mặt dịu nhẹ để loại bỏ bớt dầu. Trước khi rửa mặt, nên rửa tay sạch và dùng khăn mặt sạch, ướt mềm, không sử dụng khăn khô để hạn chế sự cọ sát có thể gây kích ứng thêm cho da.
Tránh dùng các sản phẩm có thể gây kích ứng bề mặt da. Đặc biệt, hạn chế đụng tay lên da mặt, không nặn mụn… tránh triệu chứng mụn nghiêm trọng hơn, dẫn đến nhiễm trùng hoặc để lại sẹo.
Tham khảo thông tin chi tiết tại đây: https://o2skin.vn/mun-boc/